Zo overleef je een moeilijke groep
Over het belang van groepsvorming. Kijk ook op het You Tube kanaal van gedragsproblemenindeklas.
Je hebt geen grip op de groep, het lesgeven
lukt niet, en je zelfbeeld en nachtrust lijden eronder. Het is wat er gebeurt bij een ‘moeilijke groep.’ Iets waar iedere leerkracht mee te maken kan krijgen. En
waar zelfs ervaren leraren op stuk kunnen lopen. Wat gebeurt er in zo’n klas,
hoe krijg je de controle terug? ‘De klas is een spiegel. Als de klas vervelend
is, zegt het ook iets over jou.’
Groepsvorming
“De vervelende klas bestaat niet”, stelt Anton
Horeweg, leerkracht en gedragsspecialist (M SEN) met 35 jaar ervaring en een voorkeur voor 'lastige' leerlingen. "Als je denkt:
‘Wat een vervelende klas!’ Dan komt het niet goed. Want dan zeg je: wat er
gebeurt, heeft niets met mij te maken.”
Hoe hij kijkt naar zo’n klas? “Over het
algemeen geldt dat de kinderen niet gericht zijn op leren, maar op elkaar. Daarom
doen ze niet wat je zegt. En dat is vervelend.”
Wie een vervelende klas wil voorkomen, zet in
op groepsvorming, adviseert hij. Niet alleen in de eerste weken, maar ook
daarna. 'Want een groep is in beweging. Altijd.'
Horeweg laat de kinderen kennismaken met hem, door te vertellen over zaken die niets met school te maken hebben. 'Zo leren kinderen je kennen als mens, in plaats van als leerkracht.' Hij laat de kinderen op dezelfde manier met
elkaar kennismaken. 'Waarom? Heel simpel: als je iemand niet kent, vind je hem
of haar ook niet leuk. Elkaars aardige kanten zien, ervaren dat je dezelfde
dingen leuk vindt, dat schept een band die er later voor zorgt dat je elkaar
wilt steunen.'
Ook praat hij met ze over hoe ze willen zijn: 'Wat voor klas willen wij dit jaar zijn? Ik begin dus met het einddoel voor ogen en ga dan bespreken hoe we dat voor elkaar krijgen. Alle kinderen willen deel uitmaken van een leuke klas! Bij iedere verstoring
daarvan, is het van belang dat je stopt met de les en erover gaat praten. Hoe
kwam het? Had iemand kunnen helpen? Het is belangrijk dat ze leren dat ze als
groep verantwoording dragen voor elkaar. De kracht van de groep wordt absoluut onderschat. We zijn geneigd ons te richten op de 'raddraaiers,' maar we moeten ons richten op de meerderheid van kinderen die gewoon zijn best wil doen. Bij ruzie zeggen de wegkijkers vaak
verongelijkt ‘maar ik deed niets!’ Ik zeg dan: ‘Ik wil dat je de volgende keer
wél wat doet!’ Degene die boos is, kan niet meer nadenken, dus moeten wij dat
voor hem doen.'
Met de klas stellen we regels op. Afspraken zo je wilt. Een regel of vijf volstaat. Bijvoorbeeld: we zijn
aardig voor elkaar; we zijn rustig in de school; we zijn netjes met de
materialen en de omgeving.
'Wanneer iemand met een gum gooit of dwars door een
ander heen praat, wijs ze dan weer op de regels,Wijzen op de regels is een effectievere manier dan de overtreder zelf corrigeren. Op den
duur corrigeren de kinderen elkaar”, zegt leerkracht Anton Horeweg.
'Stel jezelf twee lijnen voor waarbinnen iets
stuitert', zegt Anton Horeweg. “Als je niets doet, stuitert het uiteindelijk buiten
het lijntje. Je moet er dus kort op zitten. Even oogcontact kan voldoende
zijn. Kinderen hebben soms niet door dat ze storen. Ga niet meteen uit van slechte intenties. Schep de voorwaarden om goed gedrag te vertonen.'
Meer lezen? Horeweg, A. (2015). Gedragsproblemen in de klas in het basisonderwijs. Houten: Lannoocampus.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten