Waarom kindermishandeling bespreken zó nodig is.
Week tegen kindermishandeling: is zo’n week nu wel nodig?
Bijna iedereen is toch tegen kindermishandeling? Dat klopt waarschijnlijk, maar
desondanks komt kindermishandeling nog heel veel voor.[1]
Deze cijfers veranderen eigenlijk nauwelijks. Ze zijn onaanvaardbaar hoog, maar
tegelijkertijd heel abstract. Aan kinderen leg ik uit: ‘Dat zijn drie
Feijenoordstadions vol.’ Kinderen kijken op zo’n moment ongelovig. De kinderen
die gelukkig niets meemaken, kunnen niet geloven dat volwassenen dit laten
gebeuren en de kinderen die kindermishandeling en ervaring kennen, zijn
verbaasd dat ze niet de enige zijn die dit overkomt.
Waarom praten we er niet over als het zo vaak voorkomt?
Dat vroeg een van mijn leerlingen op zeker moment. Een goede
vraag, die lastig te beantwoorden is, want ik ken natuurlijk niet de
beweegredenen van iedereen. Ik durf wel te stellen dat we dit onderwerp liever
mijden. Het is pijnlijk, niet gezellig en niet ‘hot.’ Bovendien is het
ongemakkelijk te beseffen dat een volwassene dit een kind aandoet.
Toch moeten we kindermishandeling bespreekbaar maken.
Ik zal proberen uit te leggen, waarom bespreekbaar maken zo
belangrijk is. Hieronder de veronderstellingen van kinderen die mishandeld en
seksueel misbruikt worden.
Ik ben de enige
Ik verdien dit
Alle ouders doen zo
Het is mijn schuld
Ik schaam me
Dit is overal zo
Dat zijn geen uitspraken die ik verzonnen heb. Ze blijken
telkens weer.
Een paar voorbeelden van voorvechters om kindermishandeling bespreekbaar te maken. U kent ze vast al.
‘…Ik heb namelijk heel lang gedacht dat wat ik thuis
meemaakte, mijn schuld was en daar heb ik best lang last van gehad.’
Kim van Laar, directeur Team-Kim.
‘Ik wilde dat ik dit geweten had, voordat ik dit allemaal
meegemaakt en verwerkt had. Dat ik geweten had dat ik niet de enige was.’
Lana Bergman, auteur
Doorbroken taboes.
‘… dan weet je ook niet dat het niet normaal is. Je voelt
je ontzettend verdrietig en eenzaam en angstig…
Nina Blom, auteur Je bent een verschrikkelijk kind.
‘Als kind wist ik niet dat ik mishandeld werd, misbruikt
werd, verwaarloosd werd, geestelijk mishandeld werd. Voor mij was het gewoon en
vooral ik wist zeker dat het allemaal mijn eigen schuld was.’
Angélique van Deursen, auteur Het duivelskind.
‘Te horen krijgen dat het niet normaal is wat er met me
gebeurde en dat het niet mijn schuld is! Dat ik het ook aan iemand mag
vertellen. Dat bevriezen en het uitschakelen van mijn gevoel een overlevingsreactie
is. Want hoe weet je als kind dat bepaalde dingen die je overkomen niet normaal
zijn? Enkel als het je verteld wordt!’
Angelique Rijk, auteur ‘Onzichtbaar.’
Ik heb zelf heel lang geworsteld met schuld- en
schaamtegevoelens door wat ik jaren lang in de danswereld mee maakte, ik had
graag willen weten dat ik dit niet als enige doorging en dat het niet mijn
schuld was. Ik had dit boek[2]
graag als kind willen lezen.’
Kim Koumans, professioneel Danseres & Choreografe
Recht van spreken
Deze ‘kinderen van weleer’ hebben recht van spreken. Het
onderwerp moet op de kaart, hoe ongemakkelijk ook. In het onderwijs kun je
kiezen uit diverse programma’s. Die programma’s
proberen de drempel te verlagen om in de klas te praten over
kindermishandeling. Dit is een verschrikkelijk boek met een gouden boodschap
kan daar zeker voor gebruikt worden.[3]
Heeft bespreken zin?
Dat heeft het zeker als je de schrijvers die hierboven
geciteerd worden. Ook uit onderzoek blijkt dat dit zin heeft.[4]
[5]
Ook IvaBicanic zei dat eerder in haar video’s van het CSG.[6]
Wat denken kinderen over bespreekbaar maken?
Uit het onderzoek van Hoefnagels (2021)[7],
blijkt dat 47% van de kinderen twijfelt of dit wel besproken kan worden. 11 procent
denkt zelfs van niet. Er is dus nog een drempel te slechten!
Voorbereiding en nazorg
Bespreek eerst in je team hoe je dit onderwerp gaat
aanpakken. Zie voor tips deze bron.[8]
Het is zaak zulke lessen goed voor te bereiden. De meeste
programma’s geven handreikingen.[9]
Het is goed om op school een vertrouwenspersoon te hebben, waarvan kinderen ook
nog weten wie dat is en wat die persoon precies doet (iets wat niet altijd het
geval is).
De gouden boodschap die je kinderen moet leren: Kindermishandeling is nooit de schuld is van
een kind.
Begin zo vroeg mogelijk. ‘De grootste effecten hebben
programma’s die beginnen bij heel jonge kinderen, blijkt uit ons onderzoek.’ Zo
is er voor groep 1 en 2 Schildje.
Zorg dat er nazorg is. Kinderen kunnen heel boos of
verdrietig worden, ook als het hen niet
is overkomen, maar bijvoorbeeld een vriendje of vriendinnetje. Beschikbaar zijn
voor kinderen die dat willen is erg belangrijk.
Verlaag de drempel: In mijn klas had ik een
brievenbus voor de meester en juf. Kinderen die (nog) niet direct iets durfden
te melden, konden daar hun briefjes in doen (uiteraard werd daar zeer discreet
mee omgegaan en kwam verder niemand aan die brievenbus).
Tot slot
Een week is maar een week. Veel meer impact zou het hebben
als het onderwerp kindermishandeling vaker terugkomt. Erover praten vergroot de
weerbaarheid van kinderen. Ook methodes voor sociaal emotionele ontwikkeling,
een fijne klas waar kinderen inzitten (steun van leeftijdgenoten) zijn erg
belangrijk. Als je als leerkracht of als school het lastig vindt om dit onderwerp
op de kaart te zetten, maar er wel positief tegenoverstaat,neem dan contact op.
Ik denk graag met jullie mee.
Als je als school het onderwerp niet expliciet wil
bespreken, zorg dan in ieder geval dat kinderen ergens informatie weten te
vinden. Het advies van de Augeo Jongeren taskforce: ‘Geef kinderen en jongeren
een makkelijke toegang tot concrete tips en handvatten, die hen kunnen helpen
om iemand in vertrouwen te nemen. Bijvoorbeeld gesprekstips of voorbeeldzinnen.’[10]
Die eenvoudige informatie vinden kinderen op www.hulpbijkindermishandeling.nl
[2] Dit is
een verschrikkelijk boek met een gouden boodscha, versie voortgezet onderwijs.
[3] De
reviews lees je onder andere hier: https://tinyurl.com/37wdsshm
[4] Overbeek, M.M., Schipper, J.C. de,
Lamers-Winkelman, F. & Schuengel, C. (2013) The effectiveness of a
psycho-educational program for child witnesses and victims of Domestic
Violence, ZonMW.
[5] NJI
Kindermishandeling zien en samen aanpakken. Via https://scholenopdekaart.nl/api/v1/bijlage/7841/2632e1df-7e2f-4da0-a20c-b8fa0c068c9a/
[6] Video’s
Centrum Seksueel Geweld https://www.youtube.com/channel/UCBnRr0LtijNMzOBBq3x1bcg/videos
[7] C.
Hoefnagels, S. Onrust, M. van Rooijen, H. Jonkman, A. van Spanje-Hennes, L.D.
Breeman, Changing the classroom climate to lower the threshold for child abuse
and neglect self-disclosure: a non-randomized cluster controlled trial, Children
and Youth Services Review (2021), doi:
https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2021.106196
[8] Voorbereiding:
https://www.uitgeverijpica.nl/images/files/Dit_is_een_verschrikkelijk_boek/PICA-Gouden-Boodschap_Handleiding.pdf
Geen opmerkingen:
Een reactie posten