Wat
claimt de cover?
‘Een handreiking voor ouders en omgeving.’
Klinkt goed, want aan het kind morrelen helpt niet. ‘Waar help je ze
mee’, is daarom een mooi uitgangspunt.
Over de schrijver
Tirtsa Ehrlich is al ruim 20 jaar werkzaam in de kinder- en jeugd-ggz.
Daarnaast is zij docent en EMDR-supervisor. Tirtsa heeft zich gespecialiseerd
in de diagnostiek en behandeling van kinderen met ADHD en de begeleiding van
hun ouders. Ze schrijft boeken over diverse onderwerpen, waaronder AD(H)D. Ze
heeft haar sporen op het gebied van (onder andere) werken met kinderen die de
classificatie ADHD hebben ruimschoots verdiend, getuige ook haar vorige boeken.
Eerste
indruk
Een redelijk dik boek met een slappe kaft. Vrolijke vormgeving. Rustige
bladspiegel met niet te veel illustraties. Dik gedrukte stukjes zin voor belangrijke
opmerkingen. De voorbeelden zijn makkelijk te herkennen door de lichtgrijze
steunkleur. Prettig en toegankelijk taalgebruik.
Recensie
Over AD(H)D is veel geschreven. Wat staat er in dit boek? Het boek behandelt de
hele omgeving van kinderen met ADHD. Want zoals Tirtsa terecht opmerkt: ‘Als
een plantje niet wil groeien, verander je niet het plantje, maar de omgeving.’
Wat komt
ter sprake
Het gaat in op wat AD(H)D is; op acceptatie (het kind heeft nu eenmaal AD(H)D);
de behandelrichtlijnen, zodat je ook met zorgverleners of school in gesprek
kunt als je kind extra hulp nodig heeft; de opvoeding.
In het boek wordt uitgelegd dat de oorzaken van AD(H)D
allerminst vast staan en het gedrag van kinderen een enorme variëteit vertoont.
‘Niks one-size-fits-all.’ En uiteraard gaat zoals gezegd een groot deel over
opvoeden van deze kinderen.
Door het boek heen komen telkens een paar zeer belangrijke opvattingen terug,
die bovendien helpend zijn voor alle opvoeders. ‘Je kunt een kind niet
dwingen iets te doen’ en ‘Je kunt niet alles wat het kind doet onder
controle hebben.’ Dat ontslaat opvoeders van schuldgevoel. Het maakt je
geen falende ouder. Het gaat om ‘good enough parenting’ en dat geldt net zo
goed op de sportclub of op school. Impulsieve kinderen doen nu eenmaal dingen
die je niet altijd kunt voorkomen, maar we gaan ze daarin begrenzen en een
betere handelswijze aanleren.
Wat ik sterk vind aan dit boek – en dat sluit aan op
voorgaande opmerkingen over controle en dwingen- dat Tirtsa een groot
voorstander blijkt van de werkwijze van professor Haim Omer, de hoogleraar die Verbind
gezag en geweldloos verzet bedacht. Opvoeders kunnen het gedrag van een
kind beïnvloeden door het gesprek aan te gaan en zaken uit te leggen. Daarbij
zijn er geen quick fixes, maar gaat het om het uiteindelijke doel,
namelijk dat een kind zélf leert de juiste dingen te doen.
Daarbij is het natuurlijk soms lastig om jezelf kalm te
houden, niet te wanhopen als het ‘weer niet lijkt te lukken en je misschien
zelfs wanhopig wordt’ en vol te houden. Bovendien is het soms ook nog lastig te
bedenken hóe je dit allemaal voor elkaar krijgt. Waar moet ik aan denken? Wat
moet ik dan zeggen tegen het kind? Wat als hij niet luisteren wil? En daar
staat Tirtsa naast je. In dit boek geeft ze zó ontzettend veel praktische
tips en heeft ze zoveel dagelijkse barrières bekeken en voorzien van mogelijke
oplossingen, dat jij je als opvoeder, sportcoach of leerkracht heel erg
gesteund voelt.
Tirtsa helpt je planmatig te kijken naar gedrag met het
SGG model. Dat staat voor Situatie-Gedrag-Gevolg. Zo kun je er achter komen
wat er vooraf gaat aan bepaald gedrag, welk gedrag er dan precies tevoorschijn
komt en hoe er op gereageerd wordt, of wat voor het kind het voordeel van zijn
gedrag lijkt te zijn. Zo blijf je weg uit aannames als ‘Hij zal wel weer geen
zin hebben’, en blijkt bijvoorbeeld dat het kind geen idee heeft hoe hij de
voor jou overduidelijke taak moet aanpakken. Niet alleen handig voor ouders,
ook voor leerkrachten.
Een belangrijk onderdeel in de voorgestelde aanpak in dit
boek is het gesprek met je kind. Daarvoor geeft Tirtsa zelfs hulpzinnen.
Uit ervaring weet ik dat dit in het begin wat gekunsteld lijkt, maar als je
jezelf bepaalde zinnen hebt eigen gemaakt, zeer helpend kan zijn. Het voorkomt
dat je in je emotie er onhandige dingen uitflapt.
Tot slot wordt het kind ook een keer een puber en dat brengt
naast de ‘gewone’ puberteitsproblemen extra moeilijkheden met zich mee. Dat
laatste is natuurlijk niet altijd bij elk kind zo, maar mijn ervaring is dat
pubers met ADHD eigenlijk pubers in het kwadraat zijn. Tirtsa legt uit wat er
in het AD(H)D puberbrein gebeurt, hoe je dat ziet in gedrag en hoe belangrijk
het is om als ouder en andere opvoeders de verbinding te behouden. Pubers
hebben nog lang iemand nodig die ziet wat ze nodig hebben en nog niet kunnen;
ook al denken ze zelf álles al te kunnen. Het hoofdstuk over de puberteit is
een mix van uitleg over normaal pubergedrag en gedrag dat je soms ziet bij
pubers met AD(H)D: gedrag dat soms wat extremer wordt dan bij pubers zonder
AD(H)D.
School en ADHD is niet altijd een handige combinatie.
Als leerkracht met lange ervaring weet ik dat maar al te goed. Ik schreef er al
eens over voor collega’s. Logisch dat ouders die dit merken, zich zorgen maken.
Wat kan wel, wat niet en wat kan ik doen? Tirtsa neemt ouders mee in de
schoolgang, de overgang basisonderwijs- voortgezet onderwijs, huiswerk maken
(soms wel een dingetje) op het voortgezet onderwijs en zelfs de op de loer
liggende gevaren van gamen, alcohol- en middelengebruik, omdat
impulsieve kinderen nu eenmaal eerder iets uitproberen en daarbij
verslavingsgevoeliger zijn dan gemiddeld.
Het boek sluit af met boeken-, podcast- en internettips,
plus een aantal handige bijlagen.
Conclusie
Tirtsa belicht alle facetten van AD(H)D (zelfs de kritiek op dit soort
classificaties en hoe ze gebruikt worden), maar geeft duidelijk aan dat of het
beestje nu een naampje heeft of niet, de problemen van deze kinderen echt zijn.
Volwassen om het kind heen, moeten daarom hun verantwoordelijkheid nemen en op
een ‘geweldloze manier’ steun geven. Hoe dat moet is bijzonder praktisch
uitgewerkt, met voorbeelden en ervaringen van andere ouders, zodat niemand die
even twijfelt aan zijn opvoedingsvaardigheden zich alleen hoeft te voelen. Er
zijn anderen met vergelijkbare vragen en problemen. Het goede nieuws is dat
Tirtsa met al haar ervaring en kunde naast ze staat om mee te denken.
Dit boek mag niet ontbreken in je boekenkast!
Anton Horeweg,
Leerkracht (MSEN) auteur o.a. ‘Kinderen met ADHD in de
klas.’
Geen opmerkingen:
Een reactie posten