Kindermishandeling bespreekbaar maken in je klas.
Het moet
Ik denk dat het moet. Hoe ongemakkelijk dit onderwerp ook
is, de cijfers over het voorkomen van kindermishandeling en seksueel misbruik
blijven schrikbarend hoog.[1]
Kinderen en jongeren die dergelijke
gebeurtenissen overkomt, hebben te maken met levenslange consequenties.[2]
Er zitten dus kinderen in de knel. Dat kunnen we niet
voorkomen, maar misschien kunnen we het aantal wel beperken. Bespreken draagt
namelijk bij aan disclosure.[3]
[4]
Bovendien vergroot het de veerkracht.[5]
Een betere uitleg
Ik stelde ooit dat kinderen een aantal zaken niet weten
omdat ze geen referentiekader hebben. Ze weten dus niet wat hen aangedaan
wordt, niet normaal is.[6]
In een recente podcast komt dit ter sprake en het blijkt dat ik dit beter moet
uitleggen. Kinderen hebben het idee dat het normaal is wat hun aangedaan wordt:
hun ouders houden immers van ze? Het moet dus wel iets zijn dat gewoon is, uit
liefde gedaan wordt (dat zeggen daders soms ook tegen kinderen), bij de
opvoeding hoort, of komt omdat ze een slecht kind zijn, dat dit verdient. Deze
misvattingen komen door een gebrek aan referentiekader. Dus: ‘Ze weten het
niet’ moet je ook opvatten als ‘Ze kunnen het niet goed plaatsen.’ Een aantal
interviews met ‘kinderen van weleer’ bevestigden dit, waarbij aangetekend moet
worden dat ik toevallig net die kinderen trof die dit dachten en dat andere
kinderen misschien precies weten hoe de vork in de steel zit.
|
Zo zegt
Angélique van Deursen, auteur van o.a. Het duivelskind het volgende: ‘Als
kind wist ik niet dat ik mishandeld werd, misbruikt werd, verwaarloosd werd,
geestelijk mishandeld werd. Voor mij was het gewoon en vooral ik wist zeker
dat het allemaal mijn eigen schuld was.’ |
|
Een andere auteur, die schreef over de door haar
meegemaakte ellende, Angelique de Rijk schrijft: ’Te horen krijgen dat het
niet normaal is wat er met me gebeurde en dat het niet mijn schuld is!’ |
|
Jason
Bhugwandass (u weet wel, die jongeman die strijdt voor afschaffen van de
gesloten jeugdzorg) : ‘Als
kind had ik nooit door wat de ernst was.’ |
|
Nina Blom,
auteur van Je bent een verschrikkelijk kind hierover: ‘Want als je niet beter weet dat de thuissituatie onveilig
is, dan weet je ook niet dat het niet normaal is. Je weet als kind wel te
overleven en je voelt je ontzettend verdrietig en eenzaam en angstig vooral,
maar weet je ook dat het niet jouw schuld is? Nee, dat weet je niet. |
Schuld
Dat brengt mij bij een volgend punt waarom bespreken nodig
is: Kinderen denken dat het door henzelf komt. Zelfs als ze ‘doorhebben’ dat er
iets niet klopt, denken ze dat de oorzaak bij henzelf ligt. Iemand moet ze uit
die nare droom helpen en goed duidelijk maken dat wat hen is aangedaan nooit
hun schuld is.
Ik ben de enige
Bijna alle kinderen denken dat ze de enige zijn: Veel
kinderen weten niet, dat het ook veel andere kinderen overkomt. Dat kun je ook
niet weten, want die andere kinderen praten
er om dezelfde redenen niet over. Wel blijkt dat het voor kinderen een
enorme opluchting is als ze weten dat
dit ook bij anderen gebeurt.
|
Zo zegt Kim
Koumans, professioneel danser en choreografe en onthuller van dossier
dansmisbruik (over misbruik in de danswereld) hierover: ‘Ik had graag
willen weten dat ik dit niet als enige doorging en dat het niet mijn schuld
was.’ |
Ik denk dat er iets niet klopt
Het besef dat er iets niet klopt, ontstaat soms, maar zeker
niet altijd, rond een jaar of negen, tien. De leeftijd waarop het misbruik of
de mishandeling plaats vinden speelt ook mee. In absolute aantallen is de
categorie 8 tot 12 jaar de grootste, maar in relatie tot de totale bevolking de
categorie 0 tot drie jaar.[7]
In de VS is de categorie zeer jonge kinderen ook het grootst[8],
voor Nederland heb ik geen cijfers kunnen vinden. Deze zeer jongere kinderen
hebben uiteraard geen idee wat hen overkomt, dat kunnen ze niet plaatsen.
|
Lana B.
(Vicky Bergman), auteur van Doorbroken taboes, schrijft hierover: Ik wilde
dat ik dit geweten had, voordat ik dit allemaal meegemaakt en verwerkt had.
Dat ik geweten had dat ik niet de enige was.’ (p89) |
|
En ook Kim
van Laar, oprichter en directeur van Team Kim schrijft: ‘Ik heb namelijk heel lang gedacht dat
wat ik thuis meemaakte, mijn schuld was en daar heb ik best lang last van
gehad.’ (in het
voorwoord van Dit is een
verschrikkelijk boek met een gouden boodschap) |
Ik weet dat het niet klopt. En dan?
Stel dat je als kind wel hebt ontdekt dat wat jou overkomt
niet goed is. Wat doe je dan? Hoe kun je dat weten? De dader gaat het je niet vertellen.
Wie dan wel? Ik denk toch iemand op school (en het komt er inderdaad ook nog
bij). Omdat het een lastig te bespreken onderwerp is, met mogelijk directe of
indirecte gevolgen, moet je dat goed voorbereiden. Je moet ook niet verwachten
dat kinderen praten over wat hun overkomt. En aandringen moet je denk ik al
helemaal niet. Kinderen worden bedreigd om hun te laten zwijgen. Daders
schilderen de verschrikkelijkste scenario’s als een kind toch gaat praten. Lees
daarvoor het artikel van Bicanic en De Jong.[9]
Drempel wegnemen
Het in zijn algemeenheid bespreken van dit onderwerp draagt
wel bij aan het verlangen van de drempel om met verhalen over misbruik of
mishandeling naar buiten te komen. Uit onderzoek van Hoefnagels, e.a.[10]
blijkt dat 47% van de kinderen twijfelt of klasgenoten wel op dit soort
verhalen zitten te wachten en of je het onderwerp kunt bespreken. 11% Denkt te
weten van niet. Het is belangrijk de drempel weg te nemen. Zoals de Jongeren
Taskforce van Augeo aangaf in hun rapport: ‘Elk kind zou op school het nummer
van de kindertelefoon moeten krijgen.’[11]
Positieve uitkomsten:
Verder heeft bespreekbaar maken van dit onderwerp en weten
dat je terecht kunt bij je leerkracht een positief effect.[12]
Kinderen voelden zich opgelucht/beter
Relatie met leerkracht werd beter
Klasgenoten gaven kind meer steun
In 2/3 van de gevallen vermoedde de leerkrachten een
verbeterde thuissituatie
Alles bij elkaar genoeg redenen om kindermishandeling en
andere aces bespreekbaar te maken in je klas.
|
Wat is er
zoal aan materiaal ( er is vast nog meer) |
|
|
[1] https://www.huiselijkgeweld.nl/dossiers/kindermishandeling
Verkregen op 25-04-2022
[2] Morgart,
K. , Harrison, J.N. , Hoon, A. H. , Wilms-Floet, A. M. (2021). Adverse
childhood experiences and developmental disabilities: risks, resiliency, and
policy. Developmental Medicine and Child Neurology, 3 mei 2021,
https://doi.org/10.1111/dmcn.14911
[3] C.
Hoefnagels, S. Onrust, M. van Rooijen, H. Jonkman, A. van Spanje-Hennes, L.D.
Breeman (2021). Changing the classroom climate to lower the threshold for child
abuse and neglect self-disclosure: a non-randomized cluster-controlled trial, Children
and Youth Services Review, 2021, doi: https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2021.106196.
[4] McElvaney,
R., Moore, K., O’Reilly, K., Turner, R., Walsh, B., & Guerin, S. (2020).
Child sexual abuse disclosures: Does age make a difference?. Child abuse
& neglect, 99, 104121.
[5] Overbeek,
M.M., Schipper, J.C. de, Lamers-Winkelman, F. & Schuengel, C. (2013) The
effectiveness of a psycho-educational program for child witnesses and victims
of Domestic Violence, ZonMW.
[6] Struik,
A. (2021). Slapende honden? Wakker maken. een behandelmethode voor chronisch
getraumatiseerde kinderen. p.35. Pearson Benelux.
[9] Bicanic,
I. & De Jong, A. (2018). Als je het vertelt dan…Verbale dreigementen aan
slachtoffers van seksueel misbruik, EMDR Magazine 15.
[10] C.
Hoefnagels, S. Onrust, M. van Rooijen, H. Jonkman, A. van Spanje-Hennes, L.D.
Breeman (2021). Changing the classroom climate to lower the threshold for child
abuse and neglect self-disclosure: a non-randomized cluster-controlled trial, Children
and Youth Services Review, 2021, doi:
https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2021.106196.
[11] Augeo
Jongeren Taskforce (2019). Praten over wat je thuis meemaakt, https://www.huiselijkgeweld.nl/binaries/huiselijkgeweld/documenten/publicaties/2019/11/18/praten-over-wat-je-thuis-meemaakt/181119-Praten-over-wat-je-thuis-meemaakt.pdf
[12] Hoefnagels,
C. e.a. (2020). Het benutten van een krachtig signaal. Eindverslag van het
onderzoek naar de rol van leerkrachten in het basisonderwijs bij
self-disclosure van kindermishandeling: het benutten van een kracht signaal.
Utrecht: Hogeschool Utrecht.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten